Do gabinetu podologicznego trafiają pacjenci z najróżniejszymi dolegliwościami, deformacjami i schorzeniami. Jednym z najpowszechniejszych i najczęściej występujących problemów natury podologicznej są zdecydowanie pojawiające się na powierzchni stóp odciski. Czym dokładnie jest odcisk i jakie są przyczyny jego powstawania?
Czym jest odcisk?
Odciski to charakterystyczne zmiany skórne, które pojawiają się na powierzchni naszych stóp, rzadziej także dłoni. Zmiany te to stosunkowo niewielkie, osiągające maksymalnie 1–2 cm szerokości, obszary zgrubiałej, zrogowaciałej skóry. Odciski są efektem wzmożonego namnażania się komórek naskórka, będącego jego reakcją obronną. Kiedy skóra odbiera oddziałujące na nią bodźce jako zagrożenie, rozpoczyna działania obronne. Jej komórki zaczynają się namnażać i nawarstwiać, a następnie, stopniowo przysychać i obumierać. Wskutek tego skóra w tym niewielkim obszarze twardnieje i przybiera charakterystyczny dla odcisków kształt oraz kolor.
Odciski mogą pojawiać się na niemal całej powierzchni stopy, zarówno w okolicy pięty, jak i na jej spodzie, a także na palcach i pomiędzy nimi. Wszystkie występujące na stopach odciski podzielić możemy na kilka osobnych kategorii. Dokonując rozróżnienia odcisków, możemy brać pod uwagę ich wielkość, kształt i strukturę i najczęstsze miejsce ich występowania, a także przyczyny powstawania. W ten sposób możemy podzielić tego typu zmiany skórne na odciski twarde i miękkie, a także modzele, nagniotki i kurzajki.
Przyczyny powstawania odcisków
W jaki sposób odciski powstają na skórze stopy? Wiemy już, że ich pojawienie się to efekt reakcji obronnej naszego organizmu, a dokładnie skóry. Dlaczego jednak jest ona zmuszona do wywołania wspomnianych reakcji? Komórki naskórka namnażają się na skutek nadmiernego lub długotrwałego ucisku lub tarcia, które to odbierają jako zagrożenie. Ucisk lub tarcie powodują uszkodzenie się struktury naskórka, a co za tym idzie zagęszczenie się jego włókien kolagenowych.
Długotrwały, nadmierny ucisk lub tarcie są więc bezpośrednią przyczyną powstawania odcisków takich jak modzele oraz nagniotki. Warto jednak wiedzieć, jakie pośrednie przyczyny mogą stać za tym niepożądanym dla naskórka zjawiskiem. Przede wszystkim jest to długotrwałe, regularne chodzenie w źle dopasowanych butach. Noszenie za małego lub za ciasnego obuwia i butów złej jakości, które uciskają piętę lub palce, to jedna z najczęstszych przyczyn powstawania uciążliwych i bolesnych odcisków. Inną przyczyną, która nierzadko stoi za powstawaniem odcisków na stopie jest także nadmierna aktywność fizyczna, skutkująca przeciążaniem stóp. To właśnie dlatego niektórzy zawodowi sportowcy nierzadko borykają się z problemem odcisków.
Co jeszcze może wpłynąć na pojawienie się odcisków na naszych stopach? To również stojący tryb pracy, nadwaga lub otyłość, skutkująca nadmiernym obciążeniem stóp, jak również nabyte i wrodzone wady postawy czy deformacje. Warto pamiętać, że ryzyko pojawienia się odcisków zdecydowanie zwiększa także nieodpowiednia i nieumiejętna higiena oraz pielęgnacja stóp, przede wszystkim ich niedosuszanie po myciu oraz zbyt intensywne, inwazyjne ścieranie naskórka pilnikiem lub pumeksem.
Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku trzeciego rodzaju odcisków, jakim są kurzajki. Kurzajki, inaczej nazywane również brodawkami wirusowymi, to zmiany skórne, które na pierwszy rzut oka trudno odróżnić od zwykłego odcisku. Zdecydowanie wyróżnia je jednak przyczyna ich powstawania, jaką jest obecność wirusa brodawczaka ludzkiego HPV. Wirusem tym możemy zarazić się bezpośrednio od osoby zakażonej, jak również pośrednio, na siłowni, na basenie czy w saunie. Szczególnie narażeni na zakażenie się wirusem brodawczaka jesteśmy wtedy, gdy w tego typu miejscach nie nosimy klapek ochronnych, a po przyjściu do domu nie myjemy i nie dezynfekujemy stóp.
